بعد از ابتلا به کمردرد استراحت مطلق بکنیم یا خیر؟!

استراحت و دراز کشیدن کوتاه مدت چند دقیقه‌ای به دنبال نشستن، ایستادن یا راه رفتنی که باعث درد شدید شده بسیارلذت بخش است؛ اما آیا به دنبال درد حاد کمر و یا عود مجدد کمردرد قدیمی، چند روز در تخت خواب استراحت مطلق داشته باشیم یا خیر؟

تا حدود ۱۰-۲۰ سال قبل پاسخ به این سوال مثبت بود؛ یعنی پزشکان به بیماران مبتلا به کمردردی که جراحی برای آن‌ها فوریت نداشت توصیه می‌کردند که طولانی مدت- گاهی بیش از یک ماه! – استراحت مطلق داشته باشند. اما به دنبال پژوهش‌های علمی متعدد، پزشکی مدرن به نتیجه دیگری رسیده است.

امروزه مطالعات دانشمندان اثبات کرده است که استراحت بیش از «۲-۳روز» در هیچ یک از مراحل درمان کمردرد مفید نیست؛ بلکه حتی ممکن است مشکلات مضاعفی را با خود به همراه بیاورد؛

• در استراحت طولانی مدت عضلات ضعیف شده و قوام و توان خود را از دست می‌دهند. این مساله خود به تنهایی می‌تواند باعث تشدید درد‌های بیمار بشود.
• با استراحت طولانی، سلامت روان و احساس سلامتی شما تضعیف می‌گردد. بعلاوه عدم فعالیت شغلی و اختلال عملکرد روزانه هم باعث بار مضاعف روانی می‌گردد.
• پژوهش‌های علمی نشان داده اند که افسردگی و احساس ناتوانی جسمی و بیماری در افرادی که مدت طولانی در بستر استراحت مطلق کرده اند شایع‌تر است.
• مشکلات گوارشی از جمله یبوست با استراحت طولانی مدت تشدید می‌شود.
• استراحت مطلق احتمال لخته شدن خون در عروق لگن و پا‌ها را افزایش می‌دهد.

پس استراحت مطلق طولانی دیگر هیج جایگاهی در درمان کمردرد ندارد و یک روش منسوخ شده محسوب می‌شود و تفاوتی ندارد که علت کمردرد شما چیست. درد ناشی از آسیب دیسک، آسیب سیاتیک، تنگی کانال نخاع کمری، گرفتگی عضلان، لیزخوردگی مهره کمری یا هر نوع دیگر کمردرد. تقریبا در همه موارد کمردرد‌های حاد و شدید نهایتا دو تا سه روز استراحت نسبتا مطلق توصیه می‌گردد. در این شرایط در بستر به نحوی که راحت‌تر هستید دراز بکشید. برای کاهش فشار وارده به کمر بهتر است که در حالت خوابیده به پشت بالشت کوچکی در گودی کمر قرار دهید و در هنگام خوابیده به پهلو علاوه بر زیر گردن، بین زانوهایتان هم بالشت کوچکی قرار بدهید.

ضمنا به یاد داشته باشید که استراحت درمان محسوب نمی‌شود! اگر دردتان شدید بود یا مدت آن طولانی شد، به پا‌ها انتشار داشت، همراه با بی حسی، سِر شدن، گزگز یا ضعف عضلانی بود یا علائم ادراری جدید داشتید تعلل نکنید و هرچه زودتر برای تشخیص، درمان کامل و پیشگیری از پیامد‌های جدی‌تر به پزشک مراجعه کنید.

نکته جالب‌تر این که نه تنها استراحت مطلق طولانی می‌تواند اثر مضر داشته باشد بلکه تحقیقات علمی متعدد اثبات کرده اند افرادی که زودتر به فعالیت روزانه بازگشته اند – و در مواقع لازم استراحت کرده اند – کاهش کمردرد و کاهش محدودیت بیشتری نسبت به افرادی که مرخصی استعلاجی طولانی گرفته و در منزل به شکل مطلق استراحت کرده اند داشته اند.

پس اگر کمردرد به سراغتان آمد، سعی کنید هرچه زودتر به روال عادی زندگی خود برگردید و فعالیت‌های قبلی خود را آرام آرام از سر بگیرید. نگران فشار به کمر و آسیب بیشتر نباشید. اطمینان داشته باشید که بی تحرکی قطعا آسیب بیشتری به همراه دارد. فقط کافی است نکاتی را در سبک زندگی خود را مدنظر قرار بدهید.

دکتر حسین یاری، پزشک متخصص طب فیزیکی و توانبخشی

تابناک باتو