بسته شدن مجرای اشکی در میان کودکان بسیار شایع است. اکثر موارد انسداد مجرای اشکی خود به خود خوب خواهد شد و موارد دیگر معمولا به خوبی به درمان پاسخ می‌دهد. موسسه چشم پزشکی آمریکا اعلام کرد که ۲۰ درصد بچه‌های متولد شده مشکل بسته شدن مجرای اشکی را دارند که انسداد اشکی نیز نامیده می‌شود.اشکها از غدد اشکی که بالای چشمان انسان روی سمتی دورتر از بینی قرار گرفته‌اند، به وجود می‌آیند. اشکها از طریق مجاری اشکی درون بینی تخلیه می‌شوند. ممکن است انسدادی در مجاری اشکی رخ دهد و از تخلیه اشکها به طور طبیعی جلوگیری کند.
اشک نقش مهمی در بینایی افراد ایجاد می‌کند. به حفظ سلامت چشمان با مرطوب نگه داشتن آنها و تامین آنها بوسیله اکسیژن کمک می‌کند. همچنین از چشمها بوسیله پوشاندن سطح آنها بوسیله آنتی بیوتیکهای طبیعی و شستشوی آنها از مواد مضر، حفاظت می‌کند.
علائم بسته مجرای اشکی در کودکان
با توجه به نظر چشم پزشکان، بسته شدن مجرای اشکی شایعترین اختلال سیستم مجاری اشکی در نوزادان است. نوزادان مبتلا به این مشکل معمولا علائم زیر را از خود نشان می‌دهند:
- اشک ریزش، که معولا در برابر سرما و یا باد در صورتی که نوزاد سرما خورده باشد، بدتر می‌شود.
- آب اضافی در چشمان یا اپیفورا
- ترشحات چشم که به عنوان قی شناخته می‌شود که می‌تواند بصورت آبدار یا ترکیبی از موکوس و چرک بسته به محل انسداد باشد.
- فشار روی گوشه‌های داخلی پلکهای پایینتر چرک را افزایش می‌دهد
- انسداد مجاری اشکی در ۳۰ درصد اوقات بر هر دو چشم اثر می‌گذارد
این علائم ممکن است در ۳ هفته پس از تولد کودکان شروع به نشان دادن کند. حتی اگر چشمان آنها پر از اشک باشد، بسته شدن مجرای اشکی معمولا باعث ناراحتی کودک نمی‌شود. اگر کودکی مبتلا به اشک ریزش و ترشح چشم به ظاهر وضعیت ناخوشایندی داشته باشد بهتر است که به یک پزشک نشان داده شود.
علتهای بسته شدن مجرای اشکی کودکان
شایعترین علت انسداد مجاری اشکی کودکان، سیستم مجرای اشکی است که به صورت ناقص رشد کرده است.
این می‌تواند منجر به مشکلات زیر شود:
- دریچه در انتهای مجرای اشکی به درستی باز نمی‌شود
- منافذ پلک (پونتا) که اشکها معولا از طریق آنها جاری می‌شوند، به خوبی رشد نکرده‌اند
- مجاری اشکی بیش از حد باریک است
علل کمتر شایع
علتهای زیر در مورد بسته شدن مجرای اشکی در کودکان کمتر شایع هستند:
- عفونتهای ایجاد کننده تورم در صورت که فشار زیادی روی مجاری اشکی می‌آورند
- مسدود شدن مسیر استخوان بینی که اشکها را بطور طبیعی درون بینی جاری می‌کند
- پولیپ بینی
- کیست یا تومور
- آسیب دیدگی مجاری اشکی
تشخیص
علائم انسداد مجاری اشکی در کودکان در اوایل رشد کودک شروع می‌شود معمولا قبل از سه ماهگی ظاهر می‌شود. پزشکان با توجه به این علائم تشخیص می‌دهند:
- اشک ریزش زیاد
- مقدار زیادی اشک در زیر چشمان که به عنوان دریاچه اشکی شناخته می‌شود
- ترشح از چشمان
- چشمان یا پلکهای پوسته پوسته شده پس از خواب
- یک برآمدگی در گوشه چشم
- تورم، درد یا حساسیت نزدیک بینی
پزشک به طور کامل نوزاد را بررسی می‌کند تا مطمئن شود که مشکلات دیگری مسئول این علائم نیستند. آنها فشار چشم و سلامت قرنیه را در مورد گلوکوم نوزادی بررسی خواهند کرد. آنها همچنین قرمزی، تورم و سوزش چشمان را به منظور رد کردن بیماری ورم ملتحمه بررسی خواهند کرد.
درمان
اغلب موارد بسته شدن مجرای اشکی خود بخود بدون درمان در طی سال اول زندگی کودک رفع خواهد شد. در نتیجه پزشکان تمایل به توصیه‌های سنتی و محافظه کارانه دارند در حالی که به دقت سلامت نوزاد را کنترل می‌کنند. این کار باید ۹۰ درصد موارد انسداد مجاری اشکی را رفع کند.
روشهای درمان سنتی
بعضی از پزشکان ممکن است ماساژ کیسه اشک را پیشنهاد کنند. این کار مایع را را وادار به حرکت در طول مجاری اشکی می‌کند که انسداد را از بین می‌برد. در صورتی که چشمهای کودک مقدار زیادی چرک داشته باشد، آنها ممکن است قطره‌های چشم آنتی بیوتیک را نیز تجویز کنند البته مشکل مجاری اشکی را حل نخواهد کرد.
روشهای درمانی تهاجمی‌تر
در بعضی از موارد، یک مجرای اشکی به مرور زمان و با درمان سنتی رفع انسداد نخواهد شد و پزشک باید از روش درمانی دیگری استفاده کند.
معمولترین روش جراحی اکسپلور است که پزشک طی آن یک ابزار پزشکی را درون مجرای اشکی وارد می‌کند تا انسداد را از بین ببرد. برای نوزادان ۶ ماهه یا کوچکتر جراحی معمولا در مطب پزشک بدون بیهوشی انجام می‌شود. کودکان بزرگتر در زمان جراحی در یک اتاق عمل تحت بیهوشی قرار خواهند گرفت.
این عمل معمولا حدود ۱۰ دقیقه وقت خواهد گرفت و ۸۰ درصد نرخ موفقیت دارد. اگر این روش جراحی نتواند مشکل را کاملا حل کند، گزینه‌های درمانی دیگری را ممکن است شامل شود:
- استفاده از استنت برای باز نگه داشتن مجاری
- استفاده از یک بالون کاتتر برای گستردگی مجاری
- تغییر ساختار حفره بینی برای تقویت آبریزش
- استفاده از اندوسکوپی بینی برای برداشتن کیستها از مجاری اشکی
- استفاده از جراحی برای ایجاد یک منفذ جدید درون حفره بینی، اگر چه این در بزرگسالان رایج است
۷ روز پس از انجام هر کدام از روشهای جراحی علائم کودک شروع به بهبود خواهد کرد.
درمانهای خانگی
یک حوله نرم یا گلوله پنبه‌ای را در آب گرم بخیسانید و از آن به آرامی استفاده کنید تا پوسته‌ها و ترشحات خشک را از چشمان نوزاد پاک کند. این بخصوص قبل از استفاده از قطره آنتی بیوتیک چشمی لازم است انجام شود. همیشه چشم نوزاد را از داخل، نزدیک بینی به سمت بیرون پاک کنید. از یک گلوله پنبه‌ای تازه یا بخش دیگری از حوله برای تمیز کردن هر چشم استفاده کنید.
ماساژ
ماساژ درمان خانگی دیگری است که پزشکان معمولا برای بسته شدن مجرای اشکی توصیه می‌کنند. چشم پزشک یا پزشک می‌تواند به افراد نشان دهد که چگونه از این روش برای خودشان یا کودکانشان استفاده کنند تا مجرای اشکی را باز کنند.
انجمن چشم پزشکی آمریکا ماساژ مجاری اشک را با استفاده از ۱۰ ضربه دو بار در روز توصیه می‌کند. برای یک نوزاد بهتر است که ماساژ مجرای اشکی به هنگام عوض کردن پوشک انجام بگیرد.
کارشناسان معمولا استفاده از گوش پاک کن را بیش از استفاده از انگشت توصیه می‌کنند به دلیل اینکه گوش پاک کن اندازه کوچکتری دارد و هدف قرار دادن کیسه اشکی راحتتر است.
کمپرس گرم
افراد می‌توانند کمپرس گرم همچون یک حوله گرم و مرطوب را به آرامی روی چشمها قرار دهند تا علائم مسدود شدن مجاری اشکی را برطرف کنند.
چه موقع باید به پزشک مراجعه کرد
انجمن چشم پزشکی آمریکا توصیه می‌کند یک بررسی کامل برای نوزادان زیر ۶ ماه انجام بگیرد حتی اگر هیچ مشکلی وجود نداشته باشد. اگر نگرانی‌هایی در مورد سلامت چشم کودکان وجود داشته باشد توصیه می‌شود که در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنند.
درمان سریع نوزاد مبتلا به انسداد مجاری اشکی حتی با درمانهای سنتی می‌تواند خطر عفونت و نیاز به روشهای تهاجمی را در آینده کاهش دهد.
خلاصه کلام
بسته شدن مجرای اشکی در نوزادان معمولا به خودی خود رفع خواهد شد. در صورتی که نوزاد چشمان بسیار اشک آلود یا همراه با چرک دارد یا در حال اشک ریزی بیش از حد معمول بدون علت خاصی باشد باید به پزشک مراجعه شود. در مجموع از آنجایی که بسته شدن مجرای اشکی در نوزاد معمولا موجب درد در کودک نخواهد شد توصیه می‌شود در صورتی که کودک علائم ناراحتی را نشان می‌دهد یا حساسیت به نور غیر معمولی دارد، به دنبال اقدامات درمانی و مشاوره پزشکی باشید.
منبع:مجله قرمز
