دلایل ریزش مو و درمان آن

موها  روی همه قسمت های پوست انسان بجز کف دستها و کف پاها رشد می کنند، اما بسیاری از موها خیلی ظریف هستند و عملا  نامرئی و مخفی می باشند. مو از پروتئینی به نام کراتین ساخته شده است که این پروتئین توسط فولیکول های مو در لایه خارجی پوست تولید می گردد. وقتی فولیکول ها سلولهای موی جدید را تولید می کنند، سلولهای قدیمی تر به سمت سطح پوست و بیرون هل داده می شوند، در واقع با نرخی حدود 6 اینچ در سال رشد می کنند. مویی که شما مشاهده می کنید در واقع رشته ای از سلولهای مرده کراتین است. افراد بالغ بطور متوسط حدود 100 هزار تا 150 هزار تار مو بر روی سر خود دارند که روزانه 100 تار از آنها ریزش دارد؛  بنابراین وجود تعداد کمی تار مو بر روی برس دلیل ریزش مو نیست.

در هر زمانی، حدود 90 درصد موهای سر یک فرد در حال رشد کردن می باشد. هر فولیکول مو چرخه زندگی خودش را دارد که می تواند تحت تاثیر عوامل مختلفی نظیر سن، بیماری و شمار زیادی از فاکتورهای دیگر قرار گیرد. این چرخه زندگی به 3 فاز یا مرحله تقسیم می شود:

• آناژن(Anagen): مرحله رشد مو فعال که بین 2 تا 6 سال سال طول می کشد.
• کاتاژن(Catagen): مرحله رشد مو انتقالی که 2 تا 3 هفته طول می کشد.
• تلوژن(Telogen): مرحله استراحت که حدود 2 تا 3 ماه دوام دارد؛ در انتهای مرحله استراحت مو می ریزد و موی جدیدی جایگزین آن می شود و چرخه رشد مجددا آغاز می گردد.

انواع مختلفی از ریزش مو وجود دارد که تحت عنوان آلوپسی نیز نامیده می شود:

• آلوپسی اینولوشنال( Involutional) : وضعیتی طبیعی ست که در آن تارهای مو بتدریج با افزایش سن نازک می گردند. اکثر فولیکول های مو در مرحله استراحت چرخه زندگی خود باقی می مانند و مابقی موها کوتاهتر و کم پشت تر می شوند.
• آلوپسی آندروژنیک : وضعیتی ژنتیکی ست که می تواند هم در مردان و هم در زنان بروز پیدا کند. مردان با این وضعیت، که کچلی با الگوی مردانه نیز نامیده می شود، از ریزش مو از سنین نوجوانی یا اوایل دهه 20 زندگی خود رنج می برند. این نوع ریزش مو با عقب رفتن خط رویش موها و کم پشت شدن و محو شدن تدریجی موها از قسمت فرق سر و قسمت جلوی سر مشخص می شود. زنانی که دچار این وضعیت می شوند، تحت نام  الگوی کچلی زنانه، تا دهه 40 زندگی خود و بعد از آن کم پشتی و ریزش قابل توجهی را تجربه نمی کنند. زنان یک کم پشتی کلی را در تمام فرق سر، با ریزش قابل توجهی در قسمت پیشانی را تجربه می کنند.
• آلوپسی آره تا : غالبا بطور ناگهانی بروز پیدا کرده و باعث ریزش مو سکه ای در کودکان و جوانان می شود. این وضعیت ممکن است منجر به کچلی کامل گردد. اما در حدود 90 درصد افراد، موها طی چند سال رشد مجدد خود را بازمی یابند.
• آلوپسی یونیورسالیس(Alopecia Universalis ) یا طاسی: منجر به ریزش موهای کل بدن، شامل ابروها، مژه ها و حتی موهای اندام تناسلی می گردد.
• تریکو تیلومانیا( Trichotillomania) یا اختلال موکنی:  که اکثرا در کودکان دیده می شود، یک اختلال روانی است که در آن خود فرد موهای خود را می کَنَد.
• تلوژن افلوویوم(Telogen effluvium): نتیجه نازک شدن موقت موها در کل پوست سر می باشد که در نتیجه تغییراتی در چرخه رشدی موها ایجاد می گردد. تعداد زیادی از موها در زمان یکسانی وارد فاز استراحت می شوند و این موجب ریزش مو و نازک شدن متعاقب موها می گردد.
• آلوپسی زخمی(Scarring alopecia): منجر به ریزش موی دائمی می گردد. مشکلات التهابی پوست نظیر سلولیت، فولیکولیت یا التهاب فولیکول های مو، جوش و دیگر اختلالات پوستی نظیر برخی از انواع لوپوس و لیکن پلان یا خزه پوستی غالبا منجر به ایجاد زخم هایی در پوست می گردند که توانایی باززایی موها را از بین می برند. سشوار کشیدن خیلی داغ و فر کردن خیلی زیاد و شدید موها نیز می تواند منجر به ریزش موی دائمی و کچلی گردد.

پزشکان هنوز هم نمی دانند که چرا برخی از فولیکول های مو نسبت به دیگر فولیکول ها دوره رشدی کوتاهتری دارند. با این وجود، فاکتورهای مختلفی می توانند بر روی  ریزش مو  تاثیر گذار باشند:

• هورمون ها: نظیر میزان غیر عادی آندروژن ها( هورمونهای مردانه که بطور نرمال در بدن مردان و زنان تولید می شوند).
• ژنتیک: ژنهایی که از مادر و پدرمان  دریافت کرده ایم می توانند بر روی اینکه فرد مستعد الگوی کچلی مردانه یا زنانه باشد تاثیر گذار باشد.
• استرس، بیماری و زایمان: می توانند باعث ریزش موی موقتی گردند. عفونت های قارچی پوست نیز می توانند باعث ریزش مو شوند.
• داروها: یی نظیر داروهای شیمی درمانی که در درمان سرطان به کار می روند، رقیق کننده های خون، بلوکه کننده های بتا آدرنرژیک  که برای کنترل فشار خون مصرف می شوند و قرص های جلوگیری از بارداری  می توانند باعث ریزش موقتی موها گردند.
• سوختگی ها، زخم ها و اشعه ایکس: نیز می توانند موجب ریزش موقتی مو شوند. در برخی موارد، رشد طبیعی و نرمال موها زمانی که زخم بهبود می یابد به حالت اول برمی گردد، مگر اینکه جای زخم بر روی پوست ایجاد شده باشد. از این پس مو هرگز رشد مجدد نخواهد داشت.
• بیماریهای خودایمن: می توانند باعث ریزش مو تحت عنوان آلوپسی آره تا شوند. در آلوپسی آره تا، سیستم ایمنی بدن به دلایل ناشناخته بیش از حد فعال شده و بر روی فولیکول های مو تاثیر می گذارد. در اکثر افرادی که دچار آلوپسی آره تا هستند، موها مجددا رشد می کنند، و احتمالا موهایی که مجددا رویش می یابند کمرنگ تر و نازک تر از قبل هستند ولی بعد از مدتی رنگ و ضخامت آنها نرمال می گردد.
• روشهای زیبایی و آرایشی: نظیر شامپو زدن بیش از حد، فر کردن دائمی موها، دکلره کردن و رنگ کردن موها می توانند با نازک شدن و کم پشت شدن کل موها مرتبط باشند، زیرا این روشها باعث ضعیف شدن و شکننده شدن موها می گردند. بافتهای خیلی سفت و محکم مو، استفاده از اتو مو یا فر کننده های مو نظیر بابلیس و پیچاندن محکم بیگودی های داغ دور موها  نیز می توانند باعث آسیب دیدگی و شکسته شدن موها گردند. با این وجود، این روشها باعث کچلی و ریزش کلی موها نمی شوند. در اکثر این مثال ها، اگر دلیل اصلی ریزش مو حذف گردد، رشد موها به وضعیت نرمال و طبیعی خود بازخواهد گشت. هنوز هم قابل ذکر است که آسیب شدید به موها یا پوست سر، برخی اوقات می تواند باعث ایجاد تکه های کچلی دائمی گردد.
• بیماریها: بیماریهای تیروئیدی، لوپوس، دیابت، فقر آهن، اختلالات تغذیه ای و کم خونی می توانند باعث ریزش مو شوند. اکثر مواقع، زمانی که بیماری زمینه ساز ریزش مو درمان می شود، رشد مجدد مو نیز صورت می گیرد. مگر اینکه این بیماریها موجب ایجاد زخم ماندگار شده باشند، مثلا در برخی بیماریها مانند لوپوس، لیکن پلان یا خزه پوستی یا اختلالات فولیکولی این احتمال زیاد است.
• رژیم غذایی: رژیم غذایی با میزان پروتئین پایین یا رژیم غذایی که میزان انرژی آن شدیدا محدود شده باشد نیز می توانند باعث ریزش مو موقت شوند.

منبع:پارسی ونوس