بیش‌فعالی (ADHD) اختلالی پیچیده است که روی رفتار، تمرکز و احساسات تاثیر می‌گذارد. اینجا با علائم، چالش‌ها و نشانه‌های پنهان آن آشنا شوید.
بیش فعالی و نقص توجه (ADHD)، فقط به معنای شیطنت یا فعالیت زیاد نیست. این اختلال می‌تواند تمام جنبه‌های زندگی فرد را، از تحصیل و کار گرفته تا روابط خانوادگی و اجتماعی، دچار چالش کند. مسیرهای رفتاری افراد بیش‌فعال گاهی چنان پیچیده و مبهم می‌شود که حتی نزدیک‌ترین اطرافیانشان هم قادر به درک کامل آن نیستند. در این مطلب به بررسی نشانه‌ها و علائم بیش‌فعالی می‌پردازیم؛ همان رفتارهایی که شاید در نگاه اول فقط بی‌نظمی یا کم‌توجهی به نظر برسند اما در عمق، دنیایی از آشفتگی را در دل خود دارند.
علائم بیش‌فعالی؛ سفری در دل رفتارهای مبهم
۱- بی قراری مداوم
بی‌قراری اولین علامتی است که در کودکان و نوجوانان بیش‌فعال به وضوح دیده می‌شود. کودک نمی‌تواند بی‌حرکت بنشیند، دائم جابه‌جا می‌شود، روی صندلی می‌لولد یا بدون دلیل خاصی از جایش بلند می‌شود. در بزرگسالان این بی‌قراری می‌تواند به شکل اضطراب درونی یا نیاز دائمی به تحرک خود را نشان دهد.
۲- ناتوانی در تمرکز
افراد مبتلا به بیش‌فعالی به سختی می‌توانند روی یک فعالیت تمرکز کنند. تکالیف مدرسه نیمه‌کاره رها می‌شود، مکالمات در میانه‌ی راه قطع می‌شود و کارهای روزمره مثل خواندن یا نوشتن به کاری طاقت‌فرسا تبدیل می‌شوند. تمرکز کوتاه‌مدت و پرش ذهنی مداوم، یکی از چالش‌های اصلی زندگی این افراد است
۳- تکانشگری و رفتار های عجولانه
یکی دیگر از علائم شایع، رفتارهای تکانشی است. فرد قبل از فکر کردن عمل می‌کند؛ حرفی می‌زند یا حرکتی انجام می‌دهد که بعدها از آن پشیمان می‌شود. در کودکان این موضوع می‌تواند به قطع صحبت دیگران یا دخالت در بازی دیگران منجر شود، و در بزرگسالان به تصمیم‌های مالی اشتباه یا رفتارهای غیرقابل پیش‌بینی ختم شود.
۴- فراموشکاری مزمن
بیش‌فعالی با فراموشی‌های مکرر همراه است. کودکان وسایل مدرسه‌شان را جا می‌گذارند، وعده‌ها را فراموش میکنند یا تکالیفشان را به خانه نمی‌آورند. در بزرگسالی، این فراموشی می‌تواند شامل از دست دادن قرارهای مهم یا فراموش کردن وظایف شغلی شود.
۵- اختلال در مدیریت زمان
کسانی که با بیش‌فعالی زندگی میکنند، معمولاً در برنامه‌ریزی و زمان‌بندی دچار مشکل‌اند. کارها دیر شروع می‌شود، به تعویق می‌افتد یا در زمان مقرر تمام نمی‌شود. این اختلال در مدیریت زمان می‌تواند تاثیر زیادی بر عملکرد تحصیلی یا شغلی فرد بگذارد.
۶- تغییرات خلقی ناگهانی
نوسانات خلقی در افراد بیش‌فعال بسیار شایع است. یک لحظه خوشحال و پرانرژی هستند و لحظه‌ی دیگر به شدت عصبانی یا ناراحت می‌شوند. این تغییرات می‌تواند موجب سردرگمی خود فرد و اطرافیانش شود و روابط را تحت تاثیر قرار دهد.
۷- ضعف در گوش دادن فعال
فرد مبتلا به بیش‌فعالی ممکن است در ظاهر گوش بدهد، اما در واقع ذهنش جای دیگری باشد. به همین دلیل، حرف‌ها را درست متوجه نمی‌شود یا نکات مهم را از دست می‌دهد. این موضوع می‌تواند باعث سوءتفاهم و ایجاد فاصله در روابط شخصی شود.
۸- مشکل در پیروی از دستورالعمل ها
پیروی از دستورالعمل‌های چندمرحله‌ای برای این افراد دشوار است. اگر از یک کودک بیش‌فعال بخواهید چند کار پشت سر هم انجام دهد، احتمال زیادی دارد که وسط کار مسیر را گم کند یا بخشی از وظایف را فراموش کند.
دلایل بروز بیش‌فعالی
علت دقیق بیش‌فعالی هنوز به طور کامل مشخص نشده، اما عوامل مختلفی در ایجاد آن نقش دارند. ژنتیک نقش پررنگی ایفا می‌کند؛ معمولا بیش‌فعالی در خانواده‌هایی که یکی از اعضا قبلا این اختلال را داشته، بیشتر دیده می‌شود. همچنین ساختار مغز و فعالیت ناقص در بخش‌هایی از مغز که مسئول توجه، برنامه‌ریزی و کنترل رفتار هستند، می‌تواند عامل مؤثری باشد. عوامل محیطی مثل مصرف سیگار یا الکل در دوران بارداری و زایمان‌های پرخطر نیز با بروز بیش‌فعالی ارتباط دارند. برای درک این دلایل و تلاش برای بهتر شدن، میتوانید از خدمات مشاوره تربیت کودک استفاده کنید و برای درمان تلاش کنید.
علائم بیش‌فعالی در کودکان و بزرگسالان
در کودکان، علائم بیش‌فعالی معمولا با شیطنت بیش از حد، عدم پیروی از قوانین و حواس‌پرتی شدید بروز پیدا می‌کند. در بزرگسالان، این علائم می‌توانند به صورت استرس مداوم، فراموشکاری، ضعف در کنترل احساسات و اختلال در مدیریت زمان خود را نشان دهند. تشخیص بیش‌فعالی در بزرگسالان دشوارتر است، چرا که بسیاری از آن‌ها استراتژی‌هایی برای پنهان کردن یا جبران مشکلات خود پیدا میکنند.
در نتیجه بیش‌فعالی یک مسیر ساده و سر راست نیست. این اختلال با ایجاد ابهام در رفتار، تمرکز و احساسات فرد، زندگی روزمره را پیچیده می‌کند. اما خبر خوب این است که با تشخیص به موقع، درمان‌های مناسب و حمایت خانواده و جامعه، می‌توان این مسیرهای مبهم را روشن‌تر کرد. شناخت نشانه‌ها، اولین گام برای کمک به فرد مبتلا به بیش‌فعالی و همراهی با او در سفری پرچالش اما قابل مدیریت است؛کارشناسان ما در روان رشد شما و فرزند عزیزتان کمک میکنند تا بتوانید این مسیر ناهموار را هموار کنید. تنها با چند کلیک ساده می توانید وقت مشاوره آنلاین رزرو کنید؛روان رشد در تمام مراحل با شماست.
