با شروع دوران یائسگی تغییراتی در بدن ایجاد می‌شود که بخش مهمی از آنها مربوط به پایان دوره تولیدمثل است. در این دوران، اکثر زنان، کاهش مدت و حجم خون‌ریزی و نامنظمی را در قاعدگی تجربه می‌کنند. تغییرات جسمانی دیگری نیز ممکن است در دوره یائسگی اتفاق بیفتد که بسیاری از آنها با اتخاذ شیوه زندگی سالم قابل پیشگیری است.
در دوران یائسگی به دلیل کاهش ترشح هورمون استروژن، زنان علایمی را تجربه می‌کنند که برخی از آنها برایشان آزاردهنده است. به‌طور کلی تغییراتی که در یائسگی ایجاد می‌شود به دلیل تغییرات فیزیولوژیکی است که به دنبال قطع ناگهانی هورمون‌ها رخ می‌دهد.در 50 درصد افراد، بعد از یک سال، این علایم بهبود می‌یابد، اما در برخی دیگر ممکن است بعد از 5 سال این علایم برطرف شوند.
در این حالت فرد به صورت ناگهانی دچار احساس گرما در قسمت بالایی بدن خود می‌شود، صورت و گردن قرمز و لکه‌های قرمزرنگ روی سینه، پشت و بازوها پیدا می‌شود. گاهی این احساس با تعریق در انتها و احساس سرما همراه است. گرگرفتگی به علت کاهش و قطع هورمون استروژن به وجود می‌آید و معمولا در طول شب بیشتر از روز است و ممکن است باعث اختلال در خواب شبانه شود.
علامت دوم که ممکن است با نزدیک شدن به سن یائسگی ایجاد شود، داشتن احساس متفاوت نسبت به فعالیت جنسی است. همچنین تغییرات هورمونی دوره یائسگی سبب نازکی، خشکی و کاهش خاصیت ارتجاعی واژن و در نتیجه احساس سوزش و خارش می‌شود.در دوران یائسگی، سخت به خواب رفتن، زود از خواب بیدار شدن، نیمه شب بیدار شدن به خصوص به دلیل تعریق شبانه یا احساس نیاز به دستشویی ممکن است وجود داشته باشداجتناب از مصرف کافئین و مصرف یک لیوان شیر گرم (نه داغ) قبل از خواب به رفع مشکل خواب شبانه کمک می‌کند.
علایم دیگر با سلامت کلی بدن مرتبط است. توده استخوانی در اثر کمبود هورمون کم می‌شود. البته این پوکی استخوان هم بستگی به وضعیت قبل بدن خانم‌ها دارد. میزان دریافت کلسیم و فعالیت قبل از یائسگی همه در ایجاد یا تاخیر در کاهش توده استخوانی موثر است. بنابراین بهتر است زنان قبل از رسیدن به سن یائسگی با انجام ورزش و پیاده‌روی و مصرف شیر و لبنیات از ایجاد پوکی استخوان جلوگیری کنند.
توصیه‌هایی برای کاهش گرگرفتگی
ورزش کردن می تواند اضطراب، عرق شبانه و بی‌خوابی زنان یائسه را کاهش دهد. علاوه براین درمان‌های هورمونی جایگزینی را می‌توان برای کاهش گرگرفتگی دریافت کرد. این درمان را باید حداقل به مدت 12 هفته اجرا کرد تا موثر باشد. هورمون درمانی جایگزینی، استفاده از استروژن است و گاهی همراه با پروژسترون باشد.
* استفاده از غذاهای حاوی استروژن گیاهی یا فیتواستروژن نظیر سویا، انواع حبوبات مثل عدس می‌توانند در کاهش گرگرفتگی کمک‌‌کنند.
* کاهش مصرف چای و قهوه، غذاهای ادویه‌دار و تند و نوشابه‌های کولادار است. کافئین موجود در نوشابه‌های کولادار موجب تشدید گرگرفتگی می‌شود.
* استرس نقش مهمی در تحریک گرگرفتگی دارد. سعی کنید با شیوه‌های آرام‌سازی و ورزش‌های هوازی و تنفس عمیق از حملات استرس جلوگیری کنید و طی حملات، احساس برافروختگی خود را کاهش دهید.
* لباس خواب شما بهتر است از جنس پنبه باشد. در طول روز طوری لباس بپوشید که در صورت حملات گرگرفتگی بتوانید لباس‌های اضافی‌تان را درآورید و خنک شوید.
* می‌توانید در طول روز مقدار زیادی آب خنک بنوشید. هنگام خواب هم در کنار خود یک لیوان آب خنک بگذارید.
* مکمل‌های (قرص) ویتامین E به طور خاص در کاهش علائم یائسگی و از جمله گرگرفتگی موثر است. تحقیقات نشان داده که ویتامین E یک تنظیم‌کننده هورمونی است و سطح استروژن خون را ثابت نگه می‌دارد. مکمل‌های ویتامین E معمولا به صورت 400 میلی‌گرمی موجود است و مصرف روزانه یک عدد از مکمل‌های مذکور توصیه شده است.
* خانم‌هایی که در روز وقتی را برای پیاده‌روی و شنا در نظر می‌گیرند، کمتر دچار عارضه گرگرفتگی یائسگی می‌شوند. وقتی میزان استروژن در خون خانم‌ها به دنبال یائسگی کاهش یابد، به راحتی وزنشان افزایش خواهد یافت. به این ترتیب ورزش علاوه بر فواید دیگر، به کنترل وزن نیز کمک می‌کند و روحیه بانوان را شاداب خواهد کرد.
منبع: تبیان
