کبد مانند نیروگاه بدن است که وظایف مهم زیادی را به عهده دارد. کارهایی نظیرِ تولید پروتئین، کلسترول و صفرا که به به ذخیره‌ی انواع ویتامین ها و مواد معدنی و کربوهیدرات منجر می‌شوند از جمله وظابف کبد است. همچنین کبد مواد سمی مانند الکل، داروها و موادی را که در طی سوخت‌و‌ساز تولید شده‌اند، تجزیه می‌کند. اما گاهی اوقات به دلیل تغذیه اشتباه و سبک زندگی غلط مشکلاتی گریبان گیر این عضو حیاتی بدن می‌شود که شایع‌ترین آن‌ها کبد چرب است. کبد چرب در اثر تجمع چربی در سلول‌های کبد به وجود می‌آید و در افرادی که دچار اختلال در متابولیسم بدن هستند و چربی و قند خونشان بالاست، بیشتر دیده می‌شود. در این مقاله قصد داریم غذاهای مفید برای کبد چرب که منجر به درمان این عارضه می‌شوند خدمت شما معرفی کنیم و البته کمی بیشتر در این مورد صحبت کنیم .
کبد محل سوخت و ساز بدن است. چربی یکی از مهم‌ترین موادی است که باید در کبد متابولیزه شود. وقتی مصرف مواد غذایی اعم از کربوهیدرات‌ها یا مواد چرب زیاد باشد و از طرفی فعالیت روزانه به حدی نباشد که این مواد بسوزد، شروع به تجمع در نقاط مختلف بدن می‌کند. تجمع چربی در کبد ابتدا فقط در سونوگرافی دیده می‌شود. در مرحله دوم آنزیم‌های کبدی بالا می‌روند که در آزمایش خون مشخص می‌شود. بالا رفتن آنزیم‌های کبدی نشانگر این است که کبد در حال آسیب بوده و باید سریعا برای درمان کبد چرب اقدام کرد. البته این مراحل چند سال طول می‌کشد و می‌توان با تغییر سبک زندگی شامل ورزش کردن و رژیم غذایی مناسب مشکل را رفع کرد. اما اگر این کار انجام نشود، آسیب کبدی دائم خواهد شد و بیماری سیروز یعنی آسیب و نارسایی کبد ایجاد می‌شود که بیماری بسیار بدخیم و کشنده‌ای است.
درمان بیماری‌های کبد چرب با غذا
دو نوعِ عمده بیماری کبد چرب وجود دارد. کبد چرب الکلی و کبد چرب غیرالکلی. کبد چرب غیرالکلی بیشتر در افرادی به وجود می‌آید که چاق هستند و فعالیت کمی داشته و تحرک کمی دارند و یا در افرادی که رژیم غذایی آن‌ها را موارد فرآوری شده و چرب تشکیل می‌دهد. یکی از راه‌های اصلی درمان کبد چرب، صرف‌نظر از نوع آن، رژیم غذایی است.
همانطور که نام این بیماری نشان می‌دهد، به این معنی است که کبد شما بیش از حد چرب شده است. در بدن سالم، کبد به حذف سموم و تولید صفرا و پروتیین گوارشی کمک می‌کند. بیماری کبد چرب به کبد آسیب می‌رساند و از عملکرد درست آن جلوگیری می کند. به طور کلی، رژیم غذایی برای بیماری‌های کبد چرب شامل موارد زیر است:
• مقدار زیادی میوه و سبزیجات
• گیاهان دارای فیبر زیاد مانند حبوبات و غلات کامل
• شکر، نمک، چربی ترانس، کربوهیدرات های تصفیه شده و چربی اشباع شده خیلی خیلی کم (پیشنهاد می‌شود در صورت امکان این مواد را به کل حذف کنید.)
• حذف کلی الکل
یک رژیم کم‌چرب و کم‌کالری می‌تواند به شما کمک کند وزن خود را کم کنید و خطر ابتلا به بیماری‌های کبد چرب را کاهش دهید. به طور ایده‌آل، اگر اضافه‌وزن دارید باید حداقل ۱۰ درصد وزن بدن خود را از دست بدهید.
غذاهای مفید برای کبد چرب
در زیر چند غذا برای رژیم غذایی جهت درمان کبد چرب وجود دارد که بهتر است آن‌ها را در برنامه غذایی خود بگنجانید.
۱- قهوه برای کاهش آنزیم‌های غیر طبیعی کبد
مطالعات نشان می‌دهند افراد دارای بیماری کبد چرب که در برنامه غذایی خود از قهوه استفاده می‌کنند، آسیب کمتری نسبت به افراد دارای کبد چرب بدون نوشیدنی‌های کافئین دار، در کبد خود دارند. کافئین مقدار آنزیم‌های کبد غیر معمول در افراد در معرض خطر بیماری‌های کبد چرب را کم می‌کند.
۲- سبزیجات برای برای جلوگیری از ساخته شدن چربی
نشان‌داده شده است که بروکلی به جلوگیری از تجمع چربی در کبد در موش‌ها کمک می‌کند. سبزیجات یکی دیگر از غذاهای مفید برای کبد چرب هستند که جهت جلوگیری از ساخته شدن چربی توصیه شده است. خوردن سبزیجات دیگر، مانند اسفناج، کلم بروکسل و کلم‌پیچ می‌تواند به کاهش وزن نیز کمک کنند. می‌توانید از دستورالعمل بنیاد کبد کانادا برای گیاهخواران استفاده کنید. این دستورالعمل به شما این امکان را می‌دهد بدون از دست رفتن طعم‌ها مقدار زیادی از کالری غذاها را کاهش دهید.
۳- توفو برای کاهش تجمع چربی در کبد
مطالعات انجام شده در دانشگاه Illinois بر روی موش‌ها نشان می‌دهد که پروتئین سویا که در غذاهایی مانند پنیر سویا (توفو) دیده می‌شود می‌تواند تجمع چربی در کبد را کاهش دهد. علاوه بر این پنیر سویا در چربی و پروتئین کم است.
۴- ماهی برای کاهش تورم و تنظیم چربی
مصرف ماهی برای کاهش تورم و تنظیم چربی بسیار مفید و موثر است. ماهی‌های چرب مانند ماهی سالمون، ساردین، تونا و قزل آلا منبع غنی از امگا۳ می‌باشند که این اسیدها سبب کاهش سطح چربی کبد و کاهش تورم می‌شوند.
۵- بلغور جو برای انرژی
بلغور جو یکی دیگر از غذاهای مفید برای کبد چرب می‌باشد. کربوهیدرات‌های بدست آمده از دانه‌هایی مانند جودوسر انرژی بدن را افزایش می‌دهند. فیبر حاوی آن‌ها نیز باعث سیری شده و می‌تواند به شما در حفظ وزن کمک کند.
۶- گردو برای بهبود کبد
این آجیل نیز دارای اسیدهای چرب امگا ۳ می‌باشد. مصرف گردو می‌تواند به بهبود وضع کبد کمک کند. دانه‌های گردو منبع غنی امگا۳ محسوب می‌شوند. تحقیقات نشان داده است که افراد دارای کبد چرب که در برنامه غذایی خود گردو مصرف می‌کنند، عملکرد کبدی بهتری را در آزمایشات نشان می‌دهند.
۷- آووکادو برای کمک به محافظت از کبد
آووکادو حاوی چربی‌های خوب و از غذاهای مفید برای کبد چرب می‌باشد. تحقیقات نشان می‌دهند که این چربی‌های خوب سبب کاهش آسیب‌های کبدی می‌شوند. همچنین آووکادو حاوی مقدار زیادی فیبر است که به حفظ وزن بدن کمک می‌کند.
۸- شیر و دیگر محصولات لبنی کم‌چرب برای حفاظت از آسیب
لبنیات از دیگر غذاهای مفید برای کبد چرب می‌باشند. تحقیقات انجام شده در سال ۲۰۱۱ بر روی موش‌ها، نشان می‌دهد که لبنیات حاوی میزان بالای پروتئین بودخ که می‌توانند آسیب‌های وارد شده به کبد را کمتر کنند.
۹- دانه‌های آفتابگردان به عنوان آنتی اکسیدان
تخم آفتاب گردان نیز از غذاهای مفید برای کبد چرب یاد می‌شود. از دانه آفتابگردان بعنوان آنتی اکسیدان قوی استفاده کنید. این دانه‌ها دارای مقدار زیای ویتامین E هستند. ویتامین E به‌عنوان یک آنتی اکسیدان جهت حفاظت از کبد در برابر آسیب‌های بیشتر عمل می کند. معمولا به بیماران کبد چرب قرص‌های ویتامین E تجویز می‌شود که دانه‌های آفتابگردان به صورت طبیعی این ویتامین را دارا می‌باشند.
۱۰- روغن زیتون برای کنترل وزن
سالم‌ترین روغن‌ها، روغن‌هایی هستند که در آن‌ها میزان اسیدهای چرب امگا۳ بالا می‌باشند. از این رو روغن زیتون برای آشپزی یک گزینه مناسب بوده و سالم‌تر از هر روغن دیگری اعم از روغن نباتی، کره و… می‌باشد. مطابق با تحقیقات انجام شده، روغن زیتون به کاهش سطح آنزیم‌های کبدی و حفظ و کنترل وزن کمک می‌کند.
۱۱- سیر برای کاهش وزن
یکی دیگر از غذاهای مفید برای کبد چرب سیر و پودر سیر است. این گیاه نه تنها طعم خوبی به غذا اضافه می‌کنند، بلکه مطالعات تجربی نیز نشان می‌دهند که پودر سیر ممکن است به کاهش وزن بدن و چربی در افراد مبتلا به بیماری کبد چرب کمک کند.
۱۲- چای سبز برای جذب چربی کمتر
داده‌ها نشان از آن دارد که وجود چای سبز در رژیم غذایی ممکن است مانع جذب چربی توسط بدن شود. اما چیزی که مشخص است این است که این تحقیقات و نتایج قطعی نیستند. به علاوه تحقیقاتی در حال انجام است که نشان می‌دهند مصرف چای سبز سبب کاهش ذخیره چربی در کبد و بهبود عملکرد آن می‌شود.
موارد ممنوعه در بیماری کبد چرب
قطعا غذاهای و موادی وجود دارند که اگر بیماری کبد چرب داشته باشید باید از آن‌ها اجتناب کنید یا آن‌ها را محدود کنید. این غذاها جزء مواردی هستند که عموما به افزایش وزن و قند خون کمک می‌کنند. این غذاها را در لیست زیر مشاهده می‌کنید.
• الکل: الکل عامل اصلی بیماری کبد چرب و دیگر بیماری‌های کبدی است.
• شکر: از غذاهایی مانند آب‌نبات؛ شیرینی، نوشابه گازدار و آب‌میوه دور بمانید. قند خون بالا مقدار تجمع چربی در کبد را افزایش می‌دهد.
• غذاهای سرخ شده: این موارد دارای چربی و کالری بالایی هستند. غذاهای فست فودی جزء این دسته هستند.
• نمک: مصرف بیش از حد نمک باعث می‌شود که بدن شما آب زیادی دفع کند. بهتر است سدیم را به کمتر از ۱۵۰۰ میلی‌گرم در روز محدود کنید.
• نان سفید، برنج و پاستا: منظور از سفید این است که آرد بسیار فرآوری شده است و این می‌تواند قند خون شما را به خاطر فقدان فیبر بالا ببرد.
• گوشت قرمز: گوشت گاو و گوشت پر از چربی است.
برنامه غذایی برای کبد چرب
در زیر نمونه برنامه یک روزه برای کبد چرب که شامل صبحانه، ناهار، عصرانه (میان وعده) و شام می‌باشد را مشاهده می‌کنید.
صبحانه مناسب برای کبد چرب
• ۸ اونس (۲۲۷ گرم) مخلوط بلغور جوی دوسر گرم با دو قاشق غذاخوری کره بادام و ۱ برش از موز
• یک فنجان قهوه با شیر کم چرب
ناهار برای کبد چرب
• سالاد اسفناج با سرکه بالزامیک و روغن زیتون
• ۳ اونس (۸۵ گرم) مرغ بریان شده
• ۱ عدد سیب زمینی کوچک آبپز
• ۱ فنجان بروکلی و هویج پخته شده با سبزیجات دیگر
• ۱ عدد سیب
• ۱ لیوان شیر کم چرب
میان وعده
• ۱ قاشق کره بادام زمینی بر روی سیب قطعه قطعه شده یا ۲ قاشق حمص با سیجزیات خام
شام برای کبد چرب
• سالاد کوچک مخلوط لوبیا
• ۳ اونس (۸۵ گرم) ماهی آزاد گریل شده
• یک فنجان بروکلی پخته‌شده
• یک رول کامل گندم
• ۱ فنجان توت مخلوط
• ۱ لیوان شیر کم چرب
نکاتی دیگر برای درمان کبد چرب
علاوه بر تغییر رژیم غذایی خود، بهتر است تغییراتی را در سبک زندگی انجام دهید. در ادامه سه راه برای این مقصود که باعث بهبود سلامتی کبد می‌شود را خدمت شما معرفی می‌کنیم.
• تحرک خود را بیشتر کنید:
ورزش، همراه با رژیم غذایی، می‌تواند به شما در کاهش وزن اضافی و کنترل بیماری کبد کمک کند. هدف این است که حداقل ۳۰ دقیقه تمرین هوازی در بیشتر روزهای هفته داشته باشید. حتی اگر زمان کافی برای ورزش و باشگاه رفتن را ندارید، می‌توانید با روزانه ۳۰ تا ۴۵ دقیقه پیاده روی سریع به این هدف برسید.
• کلسترول را پایین بیاورید:
میزان چربی اشباع شده و قند خود را برای کمک به حفظ سطح کلسترول و تری گلیسرید کنترل کنید. اگر رژیم غذایی و ورزش برای پایین آوردن کلسترول شما کافی نیست، از پزشک خود بخواهید تا دارو تجویز کند.
• دیابت خود را کنترل کنید:
دیابت و بیماری‌های چربی کبد اغلب با هم اتفاق می‌افتند. تغذیه و ورزش می‌تواند به شما کمک کند هر دو شرایط را مدیریت کنید. اگر قند خون شما هنوز بالا است، پزشک شما می‌تواند دارو تجویز کند تا آن را کاهش دهد.
در حال حاضر هیچ دارویی در بازار وجود ندارد که توسط اداره غذا و داروی آمریکا برای بیماری چربی کبد تایید شود این در حالی است کاهش ۱۰ درصد وزن‌تان می‌تواند کمک بسیاری کند. این کاهش وزن با چیزی جز ورزش و رژیم غذایی میسر نخواهد بود.
برگرفته شده از: healthline.com
منبع : مجله صورتی ها
